Dat blijkt uit donderdag 12 september gepresenteerd onderzoek dat MKB-Nederland door het NIPO heeft laten houden onder enkele duizenden ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Het NIPO ondervroeg de ondernemers vlak voor 11 september. Net als beleggers op de effectenbeurzen keken zij enigszins angstig uit naar die datum. Met die inmiddels verstreken datum in het vooruitzicht, was het algemene gevoel over de economische ontwikkelingen negatiever dan in het voorafgaande kwartaal. Bijna de helft van de ondervraagden (45 procent) denkt dat de economie vooralsnog niet aantrekt. Het vorige kwartaal was dat nog geen dertig procent. Juist in de afgelopen periode gingen de beurskoersen echter omlaag en stelde een aantal economische instituten hun verwachtingen bij naar beneden.
Over de eigen omzet zijn de bedrijven positiever gestemd. ‘Er zit veel vitaliteit in het bedrijfsleven’, stelt MKB-voorzitter H. de Boer. Maar de ondernemers zijn wel onzeker door de berichten over de macro-economie.’ Volgens De Boer leven ze tussen ‘hoop en vrees’. De verwachtingen over omzet, nieuwe orders en winst zijn iets negatiever dan vorig kwartaal, dramatisch is het beeld zeker niet te noemen, stelt MKB. De exportbereidheid is zelfs iets toegenomen. De middelgrote en kleine bedrijven zijn nog huiverig om hun productiecapaciteit uit te breiden.
Om de arbeidsproductiviteit te verhogen, steken zij echter wel geld in nieuwe machines en uitrusting. Zoals MKB-Nederland al eerder meldde, is het namelijk nog steeds lastig aan goed vakpersoneel te komen. Hoewel het aantal openstaande vacatures is teruggelopen, zijn er voor veel banen geen mensen te vinden. In totaal staan nog 102.000 functies open, tegen 139.000 een jaar geleden. De Boer vreest volgend jaar een stevige uitstoot van arbeid. ‘Ieder jaar melden zich in het midden- en kleinbedrijf ongeveer 100.000 mensen die graag komen werken maar voor wie geen plaats is.’ De Boer ziet mensen zenuwachtig worden. ‘Normaal creëert het MKB banen die de conjunctuurschommelingen dempen, maar ook bij ons komt nu geen nieuwe werkgelegenheid.’
Bedrijven die zich alleen op Nederland richten, zijn somberder over de vooruitzichten dan hun internationaal georiënteerde collega's. Die laatste merken het immers het eerst als de richtinggevende Amerikaanse economie aantrekt. De dienstverleners in ons land, bijna 170.000, zien de toekomst het zonnigst in. Volgens MKB komt dit doordat veel van hen zelfstandigen zonder personeel zijn. Dat maakt hen minder kwestbaar voor bijvoorbeeld stijgende loonkosten.
