Troonrede: 'Waak-zaamheid geboden

'Waakzaamheid is geboden, nu de wereldeconomie een minder gunstige ontwikkeling doormaakt,' aldus koningin Beatrix in de troonrede. Volgens premier Kok maken de recente terreuraanslagen in de VS de kans op een spoedig herstel niet groter.

Veel hangt af van het vertrouwen dat consumenten en producenten in de economie hebben en dat laat zich lastig voorspellen, omdat daarop niet alleen rationele, maar ook irrationele factoren van invloed zijn, aldus Kok.

Het kabinet houdt vast aan wat minister Zalm van Financiën een robuuste begroting noemt. De groei van de economie is met 2 procent duidelijk lager dan de afgelopen jaren, maar dankzij het behoedzame begrotingsbeleid heeft de Nederlandse economie volgens Zalm een flinke buffer opgebouwd. 'Twee procent, daar valt behoorlijk mee te leven', aldus Zalm. Maar hij erkende dat de zeven vette jaren voor paars nu wel voorbij zijn.

Beheerst
In de troonrede wordt ook dit jaar weer het belang van een 'beheerste loonkostenontwikkeling' benadrukt, omdat dit van belang is voor de internationale concurrentiepositie van ons land. De christelijke vakcentrale CNV vindt het, gezien de onzekerheid die ontstaan is door de aanslagen in de VS, niet verantwoord om zoals gebruikelijk op prinsjesdag al met een looneis te komen. De FNV houdt vast aan 4 procent.

De werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat de lonen 'aanmerkelijk minder hard moeten stijgen'. Het kabinetsbeleid is teveel gericht op extra uitgaven en te weinig op het ondersteunen van de economie, aldus VNO-NCW, dat erop wijst dat de winstgevendheid van de ondernemingen verslechtert.

Samenvatting begroting:
De Nederlandse staatsschuld daalt verder naar 47,3 procent van het nationaal inkomen en bedraagt eind volgend jaar 217 miljard euro (478 miljard gulden). Net als in 2001 verwacht Zalm ook volgend jaar een begrotingsoverschot van 1,0 procent.

Begroting: De Raad van State is tevreden over de resultaten voor het begrotingsbeleid van minister Zalm, maar noemt het riskant dat het kabinet vasthoudt aan de extra uitgaven die in april van dit jaar al waren aangekondigd. De verslechterde economische vooruitzichten hadden reden kunnen zijn om minder uit te geven dan het kabinet zich had voorgenomen. Zalm erkent dat ons land sterk afhankelijk is van wat er in de Verenigde Staten gaat gebeuren. Als de Amerikaanse regering verstandig reageert en de effectenbeurzen niet in paniek raken, zijn volgens hem de gevolgen voor de Nederlandse economie te overzien.

Lastenverlichting: 1,3 miljard euro (2,9 miljard gulden). Hiervan wordt 0,7 miljard euro (1,5 miljard gulden) ingezet om werken aantrekkelijker te maken. Ouderen, herintreders, WAO'ers en bijstandsgerechtigden kunnen rekenen op een fiscaal voordeel als ze aan de slag gaan of blijven. Het voordeeltje komt op 2723 euro (6000 gulden), uitgesmeerd over drie jaar. Ook werkgevers die uitkeringsgerechtigden, ouderen of herintreders in dienst nemen worden fiscaal beloond. Voor de scholing van werknemers is tenslotte nog eens zo'n 90 miljoen euro (200 miljoen gulden) beschikbaar.

Zorg: 1,4 miljard euro (3,1 miljard gulden) beschikbaar. Een groot deel daarvan gaat naar de verbetering van de arbeidsomstandigheden van het zorgpersoneel.

Onderwijs: 1 miljard euro (2,1 miljard gulden) extra. Daarvan wordt 0,5 miljard euro (1,2 miljard gulden) gebruikt om het werk van leraren aantrekkelijker te maken.

Veiligheid: 0,6 miljard euro (1,3 miljard gulden). Aan betere werkomstandigheden voor agenten wordt 181,5 miljoen euro (400 miljoen gulden) besteed.

Overige departementen
: 0,6 miljard euro (1,32 miljard gulden). Een belangrijk deel naar een verbetering van de arbeidsomstandigheden in de collectieve sector.