Welke horeca vergunningen heb je nodig als starter? Dat wordt gemeentelijk bepaald. Dit hoort dan ook bij de gemeentelijke verorderingen. Een gemeentelijke verordening is een op gemeentelijk niveau vastgesteld algemeen verbindend voorschrift. Dat wil zeggen dat naleving kan worden afgedwongen per wet.
Het kan eventueel strafbepalingen of sancties bevatten. Met andere woorden, je hebt je eraan te houden. De belangrijkste en meest omvattende gemeentelijke verordening in een bepaalde gemeente wordt vaak aangeduid als Algemene Plaatselijke Verordening (afkorting APV).
Hierin staat de gemeentelijke regelgeving op het gebied van openbare orde en veiligheid. Dit verschilt per gemeente.
Exploitatievergunning aanvragen
In de APV van je gemeente staat ook wat het beleid is met betrekking tot de exploitatievergunning. Zorg dat je hier goed uitzoekt welk beleid jouw gemeente heeft omtrent de exploitatievergunning. De voorwaarden én het proces van aanvraag voor een exploitatievergunning verschillen per gemeente. Verschillende documenten moeten op verschillende momenten worden aangeleverd. Het maakt geen verschil of je wel of geen alcoholhoudende drank aanbiedt.
In de APV van jouw gemeente staat wat je nodig hebt. Als jouw gemeente daar om vraagt, moet je ook een Bibob-formulier invullen.
Heb je je vergunning al in handen? Dat is fijn, maar let op: je moet de vergunning weer wijzigen of opnieuw aanvragen wanneer je je rechtsvorm verandert, je nieuwe activiteiten gaat uitvoeren, je gaat verbouwen of uitbreiden, je een terras gaat openen of uitbreiden of nieuwe leidinggevenden in dienst gaat nemen. Je exploitatievergunning vraag je aan via de berichtenbox van de overheid nadat je je eHerkenningsmiddel hebt aangevraagd.
Model Veiligheidsplan
Meerdere gemeenten stellen eisen waaraan je moet voldaan voor het krijgen van een exploitatie- of andere vergunning of ontheffing voor een horecabedrijf. Een van die eisen kan zijn dat je een veiligheidsplan maakt waarin je een bepaald veiligheidsniveau voor je bedrijf zo goed mogelijk zeker stelt. Dat plan kan het bevoegd gezag opvragen en van commentaar voorzien.
Je kunt zelf een veiligheidsplan maken toegespitst op jouw bedrijfssituatie aan de hand van het voorbeeldplan dat KHN heeft gemaakt en te downloaden is via de website.
Drank- en Horecavergunning
Als je in je zaak alcoholhoudende dranken wilt schenken moet je een Alcoholverginning/Drank- en horecavergunning hebben (DHW-verginning). In de horeca wordt deze vergunning ook wel horecavergunning genoemd en is een vergunning op basis van de Alcoholwet. Deze vergunning is persoonsgebonden; je kunt hem dus niet overnemen van de vorige eigenaar. Om in aanmerking te komen voor een drank- en horecavergunning moet je aan verschillende verplichtingen voldoen.
Je moet een nieuwe vergunning aanvragen als de inrichting van de zaak (bouwtechnisch) wijzigt. Om op de vergunning te staan, is er een SVH-verklaring Sociale Hygiëne nodig. Deze eis geldt ook voor alle eigenaren van het bedrijf. Leidinggevenden moeten in het bezit zijn van een diploma Sociale Hygiëne en minimaal 21 jaar oud zijn.
Alcoholwet
Een belangrijke wet als het gaat om horeca vergunningen was de Drank- en Horecawet. Deze wet is sinds 1 juli 2021 de Alcoholwet geworden. In de wet staat wie alcohol mag verkopen, waar het mag worden verkocht en onder welke omstandigheden.
Aan welke eisen moet je voldoen?
Om op de vergunning te staan, is er een SVH-verklaring Sociale Hygiëne nodig. Deze eis geldt ook voor alle eigenaren van het bedrijf. Het is mogelijk om je leidinggevende op de vergunning bij te schrijven. Alleen voor eigenaren die helemaal nooit op de werkvloer komen wordt een uitzondering gemaakt. Verder geldt voor de leidinggevenden dat ze:
- minimaal 21 jaar oud zijn
- niet van slecht levensgedrag zijn
- niet onder curatele staan
- voldoen aan de eisen van het Besluit eisen zedelijk gedrag.
- een onderneming hebben die staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.
- op de aanvraag elke lokaliteit (ruimte) vermelden, inclusief het terras.
- niet tegelijkertijd in dezelfde ruimte detailhandel mogen uitoefenen, m.u.v. het verkopen van condooms en damesverband.
- ze beschikken over voldoende kennis en inzicht over sociale hygiëne.
Gedurende de openingstijden van je bedrijf moet er altijd iemand aanwezig zijn die op de DHW-vergunning / Alcoholvergunning staat.
Wat heb je nodig voor aanvraag?
In de meeste gevallen moet je de volgende documenten bij de aanvraag bijsluiten. Maar ook dit kan per gemeente verschillen.
- een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel;
- een originele verklaring Sociale Hygiëne of bewijsstukken die gelijkgesteld worden aan de verklaring Sociale Hygiëne*;
- het arbeidscontract van de leidinggevenden;
- het legitimatiebewijs van de leidinggevenden (paspoort);
- de koop- of huurakte van het pand;
De kosten verschillen per gemeente en lopen ook soms ver uiteen van een paar honderd euro tot meer dan duizend euro.
*Bewijsstuk Sociale Hygiëne
Alle ondernemers (vennoten e.d.), bedrijfsleiders en beheerders moeten over een bewijsstuk Sociale Hygiëne beschikken. Iedereen die beschikt over een bewijsstuk, zoals hieronder genoemd onder punt 1 of punt 2, wordt door de LEC-SVH bijgeschreven in het Register Sociale Hygiëne en de Verklaring kennis en inzicht sociale hygiëne. Je kunt deze verklaring behalen met het SVH Examen Sociale Hygiëne. Als je slaagt, ontvang je het SVH Diploma Sociale Hygiëne en schrijft de Landelijke Examencommissie (LEC-SVH) je bij in het Register Sociale Hygiëne.
Op basis van een (ander) eerder behaald diploma kun je een bijschrijving voor het Register Sociale Hygiëne aanvragen. Klik hier voor meer informatie.
Terrasvergunning
Een belangrijke horeca vergunning is een terrasvergunning. Bij de meeste gemeenten heb je een terrasvergunning nodig en daar wordt vaak ook streng op gecontroleerd. In de meeste gevallen toetst de gemeente de aanvragen om een terrasvergunning aan de beschikbare doorloopruimte voor voetgangers, parkeervoorzieningen, het schoonhouden van de omgeving en de geluidsoverlast. Of een terrasvergunning al dan niet verleend dient te worden, is een belangrijke vraag de vraag naar eventuele aantasting van het woon- en leefklimaat.
Om te beoordelen of een terras een onaanvaardbare inbreuk zal maken op een woon- en leefklimaat moet wel sprake zijn van gerechtvaardigde vrees voor aantasting van dit woon- en leefklimaat. Een terrasvergunning mag niet zomaar geweigerd worden alleen op een verder ongefundeerde verwachting van een eventuele aantasting van het woon- en leefklimaat. Meestal zijn aan de vergunning voorwaarden verbonden ten aanzien van veiligheid, afmetingen en situering van het terras.
Roken op het terras
Gasten mogen roken in de open lucht, dus op een terras mag gerookt worden. Roken op een buitenterras is ook onder een luifel of parasolvormige constructie mogelijk, zolang het terras maar minimaal aan één zijde (bovenkant of zijkant) volledig geopend is. De geopende zijde van het terras moet volledig open zijn en mag dus ook niet afgescheiden worden door bijvoorbeeld plantenbakken. De enige geopende zijde mag ook niet grenzen aan het naastgelegen terras van de naastgelegen zaak.
Eén of twee terrassen?
Als een buitenterras zich over meerdere zijden van een pand uitstrekt, dan geldt elk gedeelte van een verbonden terras per zijde van het pand als een apart terras. Zo wordt een verbonden terras dat zich bevindt aan (een deel van) de voorkant en (een deel van) de zijkant van een pand (een zogenaamd L-vormig terras) niet aangemerkt als één enkel terras, maar als twee aparte terrassen. Voor zowel het terras aan de voorkant als aan de zijkant van het pand geldt dan dat één zijde volledig open moet zijn.
Roken in een serre?
Daarnaast mag roken op het terras geen overlast geven binnen in het horecabedrijf. Een vaste aanbouw, zoals een serre, kan niet worden aangemerkt als terras. Dit geldt dus ook als de vaste aanbouw aan één zijde helemaal open is of helemaal open gemaakt kan worden.
Precario
Voor zover het terras op gemeentegrond is geplaatst, kan de gemeente jaarlijks een bedrag aan precario heffen. De hoogte van de precarioheffing is meestal geregeld in de (leges- en) precarioverordening. Bij het aanvragen van een terrasvergunning zijn daarnaast ook leges verschuldigd.
Geluidsoverlast terrasvergunning
Indien er sprake is van een onoverdekt en onverwarmd terras dient het stemgeluid van bezoekers van het terras niet betrokken te worden bij de berekening van de totale geluidsproductie van het terras. Slechts indien er sprake is van een verwarmd of volledig overdekt terras, of van een terras gelegen op een zogenaamd binnenterrein, mag het stemgeluid van bezoekers worden betrokken bij de geluidsproductie en kan eventuele geluidsoverlast dan ook een overweging zijn bij het wel of niet verlenen van een terrasvergunning.
Vraag je een terrasvergunning aan voor een locatie waar geen horeca zat, dus waar je het bestemmingsplan wilt wijzigen, dan speelt stemgeluid wél mee en moet je rekening houden met de strengste eisen.
Denk buiten het genoemde geluid ook aan rammelende fietskettingen, wegrijdende scooters en het opstapelen van meubilair. Als omwonenden valt hier erg weinig tegen te doen, de rechter stelt al snel dat ze enige mate van overlast moeten accepteren zolang het niet gaat om ontoelaatbare situaties. Wel dienen horecaondernemers redelijke maatregelen te treffen. Daarbuiten wil de rechter bewijzen zien of een norm is overschreden.
Bij het beoordelen van de vraag om een terrasvergunning kijkt men ook naar de geluidsproductie. Die moet binnen de geluidsnormen van het Activiteitenbesluit en de Wet milieubeheer blijven. Bij overtreding van deze geluidsnormen, kan men handhavend optreden, maar is er nog niet direct een reden om een aangevraagde vergunning te weigeren. Wel mag de gemeente bij het beoordelen van een aanvraag om terrasvergunning de totale ruimtelijke uitstraling van de inrichting met terras bij haar overweging betrekken.
Gemeentebeleid terrasvergunning
Gemeenten stellen vaak beleid op ten behoeve van het wel of niet vergunnen van terrassen. Verdiep je als ondernemer daarin. Het beleid kan kansen bieden maar ook bestaande terrassen beperken. Over het algemeen herzien gemeenten hun terrassenbeleid met enige regelmaat. Blijf op de hoogte van aanpassingen of vernieuwing van het beleid om waar mogelijk invloed uit te oefenen.
Indien de gemeente niet vraagt om op de tekening een terrasindeling weer te geven, is het verstandig om alleen de contouren van het terras aan te geven. Zo blijf je flexibel als je een andere terrasindeling wil of het aantal stoelen wil verhogen. Zo voorkom je dat je weer een nieuwe terrasvergunning moet aanvragen (waartegen voor omwonenden weer een bezwaarprocedure openstaat).
Nieuwe Omgevingswet
Sinds 1 januari 2024 is er een nieuwe Omgevingswet. Deze omgevingswet gaat over de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: onze leefomgeving. Deze wet vervangt 26 bestaande wetten en gaat bijvoorbeeld over bouwen en verbouwen, milieu, natuur, water en erfgoed. Vroeger vond je de regels waar je bedrijf aan moest voldoen op meerdere plekken, bijvoorbeeld in het Activiteitenbesluit of het Bouwbesluit. Als de Omgevingswet van kracht is, vervallen deze en zijn de algemene regels vastgelegd op één plek. De milieuregels voor de horeca staan met name in het omgevingsplan van de gemeente en het Besluit bouwwerken leefomgeving.
Ondernemers krijgen met de Omgevingswet te maken als ze iets willen veranderen in de leefomgeving. Bijvoorbeeld als er plannen zijn om de zaak te verbouwen of als je een terras wil (uit)bouwen. Als je plannen hebt om iets te veranderen aan je bedrijfsvoering moet je controleren of je een omgevingsvergunning nodig hebt voor een (milieubelastende) activiteit. Ook moet je nagaan of er milieuregels gelden op grond van het omgevingsplan (vanuit de gemeente). Dit doe je via het nieuwe Omgevingsloket van de gemeente.
Werkt de gemeente niet mee? Dit kun je doen
Het komt regelmatig voor dat een gemeente zogenaamde ontmoedigingsgesprekken voert om een terras te exploiteren. Wees hier alert op, want er zijn diverse manieren om hier tegenin te gaan:
- Ga praten met de gemeente en probeer te achterhalen wat de exacte reden voor een eventuele weigering is.
- Ga na of die weigeringsgrond wellicht valt weg te nemen (bijvoorbeeld door het terras op een andere plek aan te vragen, of geef een aantal andere opties aan van mogelijke terrasindelingen).
- Dien altijd een aanvraag in. Als binnen de gemeente gebruik wordt gemaakt van een standaard aanvraagformulier (waardoor extra informatie niet kan worden ingevoegd), doe hier dan een bijlage bij. Zet in de bijlage uiteen waarom er naar jouw mening een terrasvergunning dient te worden verleend en motiveer waarom er geen weigeringsgronden zijn. Geef aan dat je in geval van een eventuele (gedeeltelijke) weigering van de vergunning, eerst wenst te worden gehoord in de zin van art. 4:8 Algemene wet bestuursrecht (Awb). Vervolgens geef je aan dat je in een eventueel afwijzend besluit duidelijk gemotiveerd wenst te zien waarom de burgemeester – ondanks je argumenten – toch de vergunning weigert.
- Als je vervolgens de mededeling krijgt dat de burgemeester van plan is om de vergunning te weigeren, vraag dan een (zienswijze)gesprek aan. Neem daarbij een deskundige/advocaat mee.
- Bekijk of er niet alsnog aan de bezwaren van de burgemeester tegemoet kan worden gekomen. Gemeenten treden steeds vaker op tegen geluidsoverlast van terrassen. De gemeente mag in de regel niet direct overgaan tot de meest vergaande maatregel, zoals definitieve intrekking van de vergunning.
Drank- en horecavergunning / Alcoholvergunning
Als je alcoholhoudende dranken schenkt, moet je als ondernemer in het bezit zijn van een Alcoholvergunning / Drank- en Horecavergunning (DHW-vergunning). Dit is een vergunning op basis van de Alcoholwet die je bij de gemeente moet aanvragen. Deze vergunning is persoonsgebonden; je kunt hem dus niet overnemen van de vorige eigenaar.
Exploitatievergunning
Als je een horecabedrijf wilt opzetten, heb je in de meeste gemeenten de exploitatievergunning horecabedrijf nodig (zie Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Het maakt in de meeste gemeenten geen verschil of je wel of geen alcoholhoudende drank aanbiedt. De horeca-exploitatievergunningplicht dient als bescherming van de openbare orde en veiligheid. Maar ook van het woon- en leefklimaat in de omgeving van jouw horecabedrijf.
Terrasvergunning
In een aantal gemeentes in Nederland is voor het voeren van een terras een terrasvergunning nodig. Dit kan ook vereist worden als het terras op eigen grond staat. De gemeente kan eisen stellen aan een terras. Dit staat dan in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van je gemeente. Hierin kun je ook de sluitingstijden van het terras vinden. Lees ook of jouw gasten mogen roken op het terras en wat het toegestane geluid is op een (overdekt) terras.
Speelautomatenvergunning
In de huidige Wet op de Kansspelen is geregeld dat zogenaamde ‘hoogdrempelige’ inrichtingen een vergunning van de gemeente kunnen krijgen voor het plaatsen van maximaal twee kansspelautomaten. Voor zo'n vergunning klop je dus aan bij de gemeente.
Omgevingsvergunning
Voor het (ver)bouwen, aanpassen, uitbreiden en vernieuwen van een bouwwerk is in de meeste gevallen een omgevingsvergunning nodig. Of je een vergunning nodig hebt voor de plannen die je hebt, kun je checken bij de Vergunningscheck.
Gebruiksmelding
Wanneer je een bouwwerk in gebruik gaat nemen, dan is er een gebruiksmelding nodig, als in het gebouw meer dan 50 personen tegelijk aanwezig zullen zijn. Voor een logiesgebouw (hotel/B&B etc) geldt de norm van 10 personen. Overigens kan een gemeente deze normen aanpassen. Aangepaste normen zijn te vinden in het Omgevingsplan van de gemeente. De gebruiksmeldingsplicht geldt ook bij het veranderen van een bouwwerk of van het gebruik daarvan, indien eerder een gebruiksmelding is gedaan en door het veranderen een afwijking ontstaat van de bij die melding verstrekte gegevens. Dit is niet van toepassing op het in gebruik nemen of gebruiken van een bouwwerk waarvoor een vergunning voor brandveilig gebruik is vereist.
Melding milieubelastende activiteit
Bepaalde milieubelastende activiteiten zijn meldingsplichtig. Denk aan geluidproductie en het lozen van vethoudend afvalwater bij voedselproductie. Je kunt via de Vergunningcheck achterhalen welke meldingen je moet doen.
