Donderdag 11 juli 2002 is het precies zevenhonderd jaar geleden dat Vlaamse lakenwevers, boeren en paupers op het slagveld Groeninghe een heroïsche overwinning behaalden op de Franse bezetters. Hoewel, precies? Historici en minder Vlaams-nationalistisch ingestelde zuiderburen twijfelen hevig aan de datum van 11 juli 1302. Ook kan niemand het slagveld Groeninghe exact aanwijzen.
Toch heeft de zogeheten Guldensporenslag mytische proporties aangenomen. Dat is vooral het gevolg van het heldhaftig optreden tijdens de strijd door de 'Leeuw van Vlaanderen', een geharnaste ridder waarachter de Vlaamse edelman Robrecht de Bethune schuil zou gaan. Van wie ook niemand met zekerheid kan aantonen of hij wel echt aan de strijd deelnam.
Desondanks groeiden de Guldensporenslag en zijn 'Vlaemsche Leeuw' uit tot symbolen van het Vlaams nationalisme, dat ontstond na de Belgische onafhankelijkheid in 1830. De volkse en dramatische roman 'De Leeuw van Vlaanderen' van Hendrik Conscience uit begin 19e eeuw droeg nog een sterk bij aan de mythevorming. De leeuw kreeg ook een hoofdrol in het eigen, wat bombastische Vlaamse volkslied.
Onder het motto ‘ze zullen hem niet temmen, die fiere Vlaamse leeuw’ zongen nationalisten en collaborateurs uit de oorlog op 11 juli traditioneel hardop hun eigen geuzenlied. Begeleid door trommels en wapperende vaandels. De in Vlaanderen veel heviger collaboratie, ingegeven door het idee dat Duitsers eerder bevrijders waren van de bezettende Waalse minderheid, maakte van de 11e juli ook jarenlang een besmet feest.
De paars-groene Vlaamse regioregering wil daar nu een eind aan maken. De 11e juli dient zeker zevenhonderd jaar na de overwinning op de Fransen een feest te zijn van modern Vlaanderen. Het moet ruimte geven aan positieve gevoelens en niet alleen streeft naar revanche op Franstalig België, dat al veel macht en bevoegdheden heeft overgedragen naar de regionale overheid.
Nationalistische clubs, soms dichtbij het extreemrechtse Vlaams Blok aanschurkend, mogen rustig met vaandels wapperen. Maar zij hoeven niet te rekenen op feestcheques voor de symbolische som van 200,2 euro voor buurtfeesten, straatbarbecues of picknicks met grensgemeenten, zoals die afgelopen weekend al plaats vonden aan de grens met Voeren en Essen. De Vlaamse overheid heeft overigens enkele duizenden van die cheques uitgedeeld. 'Vlaanderen Feest!' is donderdag het simpele thema. Deze dag moet vooral het niet altijd even sterke Vlaamse zelfbewustzijn een stevige impuls geven. Uiteraard zal de vlag met de Vlaamse leeuw nog wel massaal buiten hangen. Maar de Vlaamse leeuw als volkslied heeft voor progressief Vlaanderen al afgedaan.
De oude hit 'Vlaanderen Boven' van Raymond van het Groenewoud is afgestoft en met tal van andere artiesten opnieuw opgenomen. Een kleine steen des aanstoots is er wel voor verwoede nationalisten: ook een Waalse 'chansonnier' als Adamo heeft daaraan meegezongen. Wel in correct Nederlands overigens.
