Ten grondslag aan het rapport 'Handhaven met verstand en gevoel' liggen twee onderzoeken. Onder ondernemers uit de horecasector en het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) is een enquête uitgezet met vragen over het nut van de regels en de bijbehorende handhaving. Daarnaast zijn de meningen gepeild van eigen VWA-controleurs over deze aspecten. De overheidsorganisatie, die de veiligheid van voedsel en consumentenproducten bewaakt, stelt het ministerie van Volksgezondheid voor om een aantal regelingen in te trekken, aan te passen of ze niet meer te handhaven.

Vooral vanuit de horeca is de laatste jaren veel kritiek gekomen op de VWA en haar toezichthouders. Ook het woud aan regels staat steeds ter discussie. Slechts de helft van de aan het onderzoek deelnemende bedrijven is van mening dat de regels die de VWA controleert van belang zijn voor de kwaliteit van producten. Veel ondernemers trekken het nut van regels voor voorraadbeheer, het registreren van temperaturen en het werken met gedetailleerde hygiënecodes in twijfel.

De VWA zal zich in de toekomst vooral richten op de notoire wetsovertreders. Ernstige overtredingen zullen worden bestreden met bijvoorbeeld gehele of gedeeltelijke sluiting van de onderneming. Ook gaat de VWA bedrijven meer hulp bieden om te komen tot betere naleving. Door uitleg te geven over regels en het terugkoppelen van inspectieresultaten die niet aan de norm voldoen, helpt de VWA bedrijven hun eigen verantwoordelijkheid goed op te pakken.