Liveblog: presentatie Michelinsterren 2019

Liveblog: presentatie Michelinsterren 2019

In het De La Mar Theater in Amsterdam presenteerde Michelin vandaag - maandag 17 december 2018 - de sterren voor 2019. Waar viel er een ster? Pakte Michelin er ergens eentje weg? Misset Horeca was erbij en volgde het nauwkeurig. In deze liveblog een verslag van de gidspresentatie en de aanloop ernaartoe. Maar ook alle reacties van de hoofdrolspelers op Michelin 2019 inclusief een interview met hoofdinspecteur Werner Loens.

14:58 uur
Hoofdinspecteur van Michelin, Werner Loens reageert kort na afloop van de gidspresentatie op maandag 17 december 2018 op de mutaties in de nieuwe rode gids. Camera-beelden mogen we daar niet van maken; wel geluidsopnames. Luister naar de bevindingen van Werner Loens over de stand van Michelin 2019 voor Nederland.

DE STERREN:

Nieuwe 1 ster restaurants Michelin 2019

Flicka, Kerkdriel. Thomas van Santvoort (gewerkt bij Beluga en Parkheuvel).

Voltaire, Leersum Jacob Jan Boerma, dagelijks in de keuken Robert Poel en Thomas Diepersloot.

Restaurant de Rozario, Jermain de Rozario, Helmond. (Als Soenil me niet van straat had gehaald, was er niets van me geworden. Zonder partner die achter je staat lukt dit ook niet. Rozario zei vooraf tegen Misset Horeca: 'Vorig jaar vond ik het te vroeg. Ik vind dat restaurants moeten rijpen. We hebben een heel jaar geroepen: we zijn er niet mee bezig maar ik ben nu enorm zenuwachtig. In oktober is Werner Loens zelf geweest.'

The Millen, Rotterdam. Wim Severein. Niet aanwezig, maar wordt gebeld. Severein had eerder een ster bij het Wereldmuseum.

Olivijn, Menno Post, Haarlem. 'Van chef in loondienst naar hoofdverantwoordelijk is echt anders. We zijn pas vijf maanden open. Dit kan ik alleen met het team. Jongens die er helemaal voor gaan.' Een collega roept vanuit de zaal: Staat je goed.

Restaurant O&O, Sint Willebrord. Helena en Danny Tsjang, kookt sinds 1982 in het eigen restaurant. 'Van afhaalchinees tot de top.'

Rijnzicht, Doornenburg, van de broers Mike en Jim Cornelissen. 'Onze ouders verklaarden ons voor gek toen we het niveau van de keuken opschroefden. Zij geloofden er niet in.

De Loohoeve, Schoonloo van Marleen en Jeroen Brouwer. 'We zitten op een prachtige plek, maar ook wel weer een half uur van de snelweg. Gasten komen wel als je op een bepaald niveau kookt. Wij hebben de ambitie nooit achter gehouden.'

Bouganville, Amsterdam. Tim Golsteijn en sommelier Lendl Mijnhijmer op het podium.

Monarh, Tilburg van Chef Paul Kappe.

212, Amsterdam. Richard van Oostenbrugge en Thomas Groot. Het culinaire dreamteam... 'Tja. Zeggen ze dat? 'Thomas Groot: 'Hier zijn we enorm trots op. We zijn pas net open en willen iedereen bedanken die heeft geholpen.' Er zijn complimenten voor het grote assortiment Nederlandse kazen.'

Oonivoo, Uden. Thijs Berkers.

Geen ster voor Thijs Meliefste.

Twee sterren Michelin 2019

Sabero Roermond van Nico en Sonja Boreas, voorheen verantwoordelijk voor Boreas in Heeze. Hier hadden ze ook twee sterren. Na een adempauze begonnen ze opnieuw in Roermond. 'We misten de mensen om ons heen. De gezelligheid. Het team. We zijn nu wel kleinschaliger. Het is relaxter. We zijn vier dagen open. Er is meer rust.

Pure C, Syrco Bakker. Met tranen vraagt hij zijn sous-chefs op het podium. 'Iedereen zegt het, maar het klopt. Het is echt een teamprestatie.'

Einde sterrenregen.
De Librije, De Leest en Inter Scaldes behouden hun drie sterren.

11.55

Filmpje met de stem van Werner Loens. In gesprek met een student van Hotelschool Den Haag. Hij is niet herkenbaar in beeld. Aan welke eisen moet een Michelin-inspecteur voldoen: objectief zijn. Product, kwaliteit ervan, eigenheid van de chef, de technische vaardigheden van de keuken en de constantheid. Van de kaart maar ook van de individuele gerechten. De inspecteur vertelt me waar er een ster zou moeten vallen en daar stuur ik dan andere mensen naar toe. Kort voor deadline van de gids komen alle inspecteur samen. De beslissing moet unaniem zijn. Als er een dwars blijft liggen, stellen we het uit.'

Verschillen tussen een, twee en drie sterren.

Een ster: heel precies en constant. twee sterren: het wauw-effect. Hier beheerst de keuken het ambacht geheel. drie: wanneer ambacht een kunst wordt.

Ook voor Werner Loens blijft het spannend, deze gidslancering. 'Het wordt nooit gewoon.'

11.43gwendal:
Mona Keijzer krijgt de eerste gids van Gwendal Poullennec, internationaal directeur van de Michelin gids. 'De inhoud moet nog even geheim blijven.' Gwendal: 'We letten op consistentie, kennis, kwaliteit van koken en meer dan dat.'

11.36
Mona Keijzer op het podium, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. 'Heel bijzonder om hier te zijn. Zelf koken? Ik heb een groot gezin, vijf mannen dus ik ben vooral van de stamppotten. Bel voor recensies maar met m'n gezin...' Maar ik houd zeker van lekker eten. Aanstaande vrijdag zitten we nog bij Posthoorn in Monnickendam.

Personeelstekort. Hoe kan Den Haag daar een steentje aan bijdragen? 'Dat ligt vooral aan de ondernemers. Geef jonge mensen perspectief. Blijf in goed contact met de opleidingen.'

Livestream

11.30 uur
Filmpje over de criteria van Michelin: wereldwijd gelijk horen we. Jannis en Claudia Brevet op het podium. Ze kregen vorig jaar hun derde ster. 'Michelin is wel echt marketing. Toen we tien uur na de derde ster thuis de computer opstarten, hadden we 1000 reserveringen! En dat ging maar door. Blinde paniek? Jannis: 'Nee. We zijn wel wat gewend. We hebben er jaren naar toe gewerkt. Werner Loens zegt het altijd: je moet niet voor Michelin koken, maar voor je gasten. '

11.25 uur

Jean-Noel Delaunois, Commercieel directeur Benelux. Prijs voor de beste sommelier, gesponsord door Kwast Wijnkopers, Martijn Kwast als partner van Michelin op het podium. Sommelier prijs Michelin is voor Noel van Wittenbergh van Ciel Bleu. De prijs heet officieel: Michelin Award Sommelier Nederland 2019. Noel krijgt een nieuwe zwart jacket aan. Noel: 'We proberen ons best te doen. En de gast een mooie beleving te geven met de wijn die hij of zij verkiest.'

Zes gereserveerde stoelen voor de drie sterren-paren van Nederland: Jonnie en Therese Boer (De Librije), Jannis en Claudia Brevet (Inter Scaldes). . Gisteravond hebben de drie chefs gekookt voor genodigden van Michelin. Jacob Jan Boerma zit elders in de zaal.

11.15
Podium voor Ellen ten Damme. Dankwoord voor de sponsoren. Paulo Peereboom, ceo Makro Nederland.

10:44

Margo Reuten , chef-kok van restaurant Da Vinci - verloor vorig jaar haar tweede Michelinster - is gespannen. 'Maar ik verwacht niet dat we onze ster terugkrijgen. Zou uniek zijn. We zijn natuurlijk wel met onze revanche bezig.'

10:36 uur

Thijs Meliefste is zijn zenuwen nog wel de baas in de ontvangstruimte van De La Mar. 'Ik weet dat ons restaurant veel genoemd wordt. Maar ik weet het niet. De zenuwen zijn nog wel onder controle.'

In the house: Sidney Schutte ('Ik verwacht geen verandering voor Spectrum, Ik sta nog steeds in de keuken), Soenil Bahadoer, Thijs Meliefste, Koen van der Plas (Hoofdsommelier Inter Scaldes), Dennis van den Beld, Arturo Dalhuisen, Martin en Carla van Bourgonje van Merlet in Schoorl, Edwin Vinke, Lex Gasseling, Dick Middelweerd, Petro Kools en Margo Reuten, Rogier van Dam en Elise Moeskops, Rober Willemsen (voorzitter van KHN), Emmy Stoel (Okura hotel), Anita Bos (Parc Broekhuizen), Rik Jansma (JRE, Basiliek), Jozua Jaring, Andre van Duin (kreeg vorig jaar de eerste gids overhandigd). Fred Mustert, Menno Post, Bas van Kranen, Jonnie Boer. Chris Naylor, Jermain de Rozario, Laurent Smallegange, Hein van Beek (QL), Robin van de Bunt van De Leuf, Ubachsberg, Jannis en Claudia Brevet (voor het eerst heel ontspannen), Syrco Bakker (gezonde spanning), Erik, Anja en Julien van Loo. Luc Kusters, Wilco Berends, Jeroen en Marleen Brouwer van De Loohooeve inclusief filmploeg van De Nieuwe Garde.

10:26 uur

Michel van der Kroft van 't Nonnetje: 'Ik verwacht bij ons geen verschuivingen. We doen ons uiterste best en de reacties van de gasten zijn positief. Als dat resulteert in een beloning, dan is dat natuurlijk fantastisch. Want we koken écht voor de gast.'

10:21 uur

'Zenuwen? Nee joh. Het is zoals het is,' lacht Marc van Gulick van Landgoed Lauswolt (Heeren van Harinxma) bij binnenkomst in Amsterdam.

10:10

Onno Kokmeijer reageert tegenover Misset Horeca over zijn verwachtingen van vandaag: 'We hebben zelf een gezonde spanning. Onze ambitie is een derde ster, maar dat is een gezonde ambitie. Als die vandaag niet komt, gaan we er volgend jaar weer voor. Kokmeijer meent dat er geen derde Michelinster gaat vallen. Wel denkt hij dat Thomas Groot en Richard van Oostenbrugge van 212 een bekroning op hun werk gaan krijgen. 'Dat ze hun twee sterren meenemen vanuit Bord'eau.' Hij verwacht dat meerdere restaurant één ster zullen krijgen. Sabero en Graphite noemt hij onder meer. Er is veel potentie en vorig jaar vond ik Michelin erg voorzichtig.'

10:05 uur

We zijn bij De La Mar theater in Amsterdam.
Net als Servais Tielman die al gearriveerd is. Onno Kokmeijer ook gesignaleerd net als Robert Jan Nijland van 't Nonnetje in Harderwijk.

9.23 uur

De redactie van Misset Horeca is onderweg naar Amsterdam. Twee personen mogen de gidspresentatie bijwonen. Overige redactieleden zitten vanaf 11.00 op kantoor klaar voor steun. Zodra de mutaties bekend zijn, publiceren we ze in drie overzichten: de nieuwe sterren, vervallen sterren en het totale overzicht.

Veel chefs zullen al in de stad zijn vanwege het Michelin-diner dat zondagavond plaatsvond. Joris Bijdendijk was maandagochtend al vroeg op tv en vergeleek de Michelinster met de Oscar, maar dan voor de culinaire wereld.

9:15 uur

Boodschap van Margo Reuten en Petro Kools van Da Vinci en hun team! Vorig jaar moest het restaurant in Maasbracht spijtig genoeg een ster inleveren.

7.30 uur

Michelin gaat de presentatie van haar nieuwe gids live streamen van 11.00 tot 12.15 uur.


7.29 uur

Aandachtspunten Michelin 2019

Michelin is altijd ondoorgrondelijk en geeft geen signalen af die kunnen duiden op sterverlies of nieuwe sterren. Elk jaar zitten er een aantal verrassingen in de rode hoge hoed. Wij houden de volgende zaken in de gaten.

Sterverlies

’t Schulten Hues – Zutphen (gesloten)
Koriander – Drachten (verzocht Michelin ster in te nemen)
Bretelli – Weert (Jan Marrees verhuisde)

Veranderingen/Openingen

Zheng- Den Haag
Xiao Han Ji sloot op 1 mei 2018 zijn voormalig sterrestaurant HanTing Cuisine in Den Haag. Na een grondige metamorfose werd het restaurant omgedoopt tot restaurant Zheng. In 2017 kondigde eigenaar-chef Xiao Han Ji al aan dat HanTing Cuisine verder zou gaan met een nieuw concept en nieuwe naam. Eind 2017 verloor HanTing dan ook zijn ster.

The Millèn – Rotterdam
Chef-kok Wim Severein, bekend van voormalig sterrenrestaurant Wereldmuseum, opende juli 2018 zijn eigen high-end restaurant The Millèn op de eerste etage van het Rotterdamse Marriott Hotel. Het team van The Millèn, in de Millenniumtoren, bestaat uit een aantal oude bekenden van Severein. Succes verzekerd?

212 – Amsterdam
Chefs Richard van Oostenbrugge en Thomas Groot hebben er al een fikse carrière op zitten. Ze begonnen voor zichzelf – met een deel van de brigade van Bord’eau met 212 in Amsterdam. Eten op hoog niveau zonder poespas. Van Oostenbrugge zag minstens drie keer een inspecteur van Michelin. Bord’eau had twee sterren. In GaultMillau 2019 is 212 de hoogste nieuwe binnenkomer met 17,5 punten.

Olivijn – Haarlem
Menno Post had bij De Bokkedoorns twee sterren achter zijn naam staan. Hij verliet de zaak van de familie Beeren en startte voor zichzelf in Haarlem. In juli 2018 opende hij de deuren van zijn restaurant in het oude pand van ML. Ook hij heeft een goed gesprek gehad met de hoofdinspecteur en zag ook de topman van Michelin in Groot-Brittannië aan tafel.

Menno Post Olivijn
Menno Post

De Bokkedoorns – Overveen
Na het vertrek van Menno Post staat dit restaurant onder leiding van Roy Eijkelkamp, voorheen de sous. Hij werkt er overigens al ruim tien jaar. De zaak van Pascal en John Beeren heeft al sinds 1991 twee sterren. Hoe Michelin oordeelt over de kwaliteit van Eijkelkamp horen we later vandaag.

De Hoefslag - Bosch en Duin
Wisseling van de bistro en het sterrestaurant in het pand. Wat voorheen de bistro was, is nu het sterrenrestaurant. ‘We blijven daar uiteraard koken op sterrenniveau, uitsluitend voor diner, met bijbehorende service en ambiance. Met maximaal tien tafels kunnen we dan naast een culinaire beleving ook een intieme sfeer bieden aan onze gasten,' vertelde eigenaar Marco Peek eerder dit jaar aan Misset Horeca. Daarnaast heeft de zaak een nieuwe chef, Bjorn Stukje. Hij heeft sinds 1 november de leiding als opvolger van Raoul Meuwese die nu bij Bridges kookt.

Bridges - Amsterdam
Chefswissel. Andres Delpeut heeft plaatsgemaakt voor Raoul Meuwse. Vraag is of Michelin hier nog heeft kunnen eten.

Sabero – Roermond
Nico en Sonja Boreas sloten hun tweesterrenrestaurant (Boreas) in Heeze en begonnen na een adempauze opnieuw in Roermond. In april 2018 gingen ze opnieuw van start met Sabero aan de Roerkade in Roermond. ‘Zeker een ster,’ zegt collega en plaatsgenoot Edwin Soumang van One. ‘Maar het zal me ook niet verbazen als het er direct weer twee worden.’ De GaultMillau gids voor 2019 gaf 17 punten aan Sabero.

Graphite – Amsterdam
Peter Gast verliet Zutphen na 16 jaar voor een nieuwe uitdaging in Amsterdam. Graphite. Een speakeasy restaurant achter het Eden Hotel. Hij zegt geen Michelininspecteur gezien te hebben en is ook niet uitgenodigd voor het event vandaag… Is het niet toegankelijk genoeg voor Michelin?

Marrees – Weert
Jan Marrees verhuisde zijn restaurant Bretelli naar een nieuw pand in Weert en zegt de koers iets te veranderen. Geen schokkende wijzigingen. De deuren van Marrees openden op 8 december voor het publiek. Wij vermoeden dat de Michelingids op dat moment al bij de drukker lag. GaultMillau schrijft over Marrees maar geeft nog geen punten.

Voltaire – Leersum
Voltaire in Leersum, op Parc Broekhuizen. Restaurant onder signature van Jacob Jan Boerma met in de keuken Robert Poel en Thomas Diepersloot. Boerma kreeg in september 2017 de verantwoordelijkheid over de keuken. Sterambities sprak Parc Broekhuizen kort daarna uit.

Johannes – Amsterdam
Restaurant Johannes aan de Herengracht in Amsterdam. Nieuwe eigenaar met eigen geuite sterambities.

Jan Smink - Wolvega
Restaurant Smink in Wolvega opende pas in september haar deuren. Ondernemer Jan Smink kent het klappen van de zweep uit de keuken van De Librije. Waarschijnlijk voor Michelin te laat geopend. GaultMillau nam Smink mee met 16 punten. Zelf zegt Jan Smink op niets te rekenen.

Jan Smink
Jan Smink tijdens de opening van zijn restaurant.

Lars Scharp - Amsterdam
Bijna hetzelfde verhaal als bij Jan Smink. Scharp, uit de keuken van Aan de Poel** van Stefan van Sprang, staat sinds kort op eigen benen met Lars Amsterdam in het Moxy Hotel. Zelf heeft hij geen enkele verwachting voor dit jaar. ‘We hebben Michelin niet eens op de hoogte gebracht van onze zaak. Nu een ster zou te snel zijn. Maar binnen nu en vijf jaar verwacht ik hem wel te hebben.’

Beluga/Cucina del Mondo
Aangekondigde overname maar pas met ingang van september volgend jaar. Om deze reden zal aan de notering van deze restaurants niets veranderen.

Librije’s Zusje/Spectrum
Een andere naam en driesterrenechtpaar Jonnie en Therese Boer trekken hun adviseurschap in. Maar eigenlijk twijfelt niemand aan het feit dat Sidney Schutte zijn twee sterren behoudt. Hij wordt zelfs meermalen getipt als kanshebber voor ster nummer drie.

Sidney Schutte

De Groente Lantaarn
Het restaurant van Jarno Eggen en Cindy Borger staat aan de vooravond van een verhuizing; van Zuidwolde naar Staphorst. Er wordt geklust in het nieuwe pand (voorheen de Molenmeester), maar Eggen gaat er, in het voorjaar van 2019 wanneer hij open wil, het roer niet rigoureus omgooien. Behoud van twee sterren.

Verwachtingen/speculaties

Thijs Meliefste - Wolphaartsdijk
Hij wordt al twee jaar genoemd als een van de grote kanshebbers op een Michelinster, Thijs Meliefste uit Wolphaartsdijk. Zelf zegt hij dat hij er inderdaad bijna dagelijks mee bezig ik. Luc Kusters, die zelf ook een aantal jaren moest wachten op zijn ster, vindt dat Thijs zijn beloning nu eindelijk moet krijgen. ‘Ze koken zich daar het snot voor de ogen. Het niveau is hoog! Het zou niet fair zijn als Michelin nog langer zou wachten. Dat motiveert niet.’

Loohoeve – Schoonloo
Een nieuwe ster voor Drenthe zouden Marleen en Jeroen Brouwer, eigenaren van De Loohoeve, geweldig vinden. Ze maakten er nooit een geheim van dat ze voor het allerhoogste gaan. We hebben gehoord dat de hoofdinspecteur er zelf heeft gegeten.

Daalder – Amsterdam
Chef Dennis Huwaë verdiende zijn sporen bij Moshik Roth in de keuken. Hij is sinds 2016 chef en mede-eigenaar van Daalder in Amsterdam.

Beuling – Amsterdam
Getipt door Rogier van Dam van sterrestaurant Lastage in diezelfde stad.

De Rozario en Nastrium - Helmond
Twee zaken, beiden getipt door Dick Middelweerd van tweesterrenrestaurant De Treeswijkhoeve in Waalre.

Vermeer - Amsterdam
Chef Chris Naylor is kanshebber voor een tweede ster. Getipt door onder meer Dennis Kuipers van Vinkeles.

7:03 uur

Culinair Nederland moet vroeg uit de veren vandaag. Een deel zal naar Amsterdam vertrekken – of er al zijn na een overnachting in de stad. Om 10 uur is de ontvangst in het De La Mar Theater in Amsterdam.

Michelin 2018 – de stand

Nederland telt nu nog 108 sterrenrestaurants, 3 restaurants hiervan hebben drie sterren, 16 restaurants hebben twee sterren en 89 restaurants zijn in bezit van een ster. Waarvan 6 nieuwe. Nederland had 135 Bib Gourmand-restaurants, waarvan 20 nieuwe in de gids van 2018. De nieuwe Bib Gourmands voor 2019 werden op 9 november al bekendgemaakt door Michelin.

129 restaurants in Nederland hebben voor 2019 een Bib Gourmand gekregen van Michelin. Deze waardering voor een goede prijs-kwaliteitverhouding is nieuw voor 19 zaken. 25 bedrijven raken hun Bib Gourmand kwijt, waaronder FG Bistro (verkocht) en Le Garage. Zit er tussen de vervallen Bib Gourmand nog een ster-kandidaat voor vandaag?

Zestien dubbele sterren in 2018

Op tweesterren-vlak kwam er geen nieuw restaurant bij in de gids voor 2018. Da vinci in Maasbracht ging van twee naar één ster. Petro Kools op Insta afgelopen weekend: ‘U als gast en ons team zijn de sterren die ons motiveerden en de kracht gaven om door te gaan en wij kijken terug op een bijzonder lekker jaar. We zijn trots dat we al 25 jaar behoren bij de top van den landen.’

Bord’eau

En Bord'eau in Hotel de l'Europe in Amsterdam verloor ook een ster vanwege het vertrek van Richard van Oostenbrugge. Bas van Kranen (ex-De Leuf) heeft er nu de culinaire leiding. Deze veranderingen zet de teller op 16 tweesterrenrestaurants in de gids voor 2018.

De zestien tweesterrenrestaurants (2018):

  • Ciel Bleu, Amsterdam
  • Librije’s Zusje (Spectrum) Amsterdam
  • Aan de Poel, Amstelveen
  • &Moshik, Amsterdam
  • De Kromme Watergang, Hoofdplaat
  • De Lindenhof, Giethoorn
  • De Bokkedoorns, Overveen
  • ’t Nonnetje, Harderwijk
  • Tribeca, Heeze
  • Beluga, Maastricht
  • De Lindehof, Nuenen
  • FG Francois Geurds, Rotterdam
  • Parkheuvel, Rotterdam
  • Fred, Rotterdam
  • De Treeswijkhoeve, Waalre
  • De Groene Lantaarn, Zuidwolde

Zes nieuwe sterzaken in 2018

Vorig jaar kregen zes restaurants een nieuwe ster van Michelin:
The White Room, Amsterdam – Arturo Dalhuisen en Jacob Jan Boerma
The Duchess, Amsterdam – Jeffrey Graf
Le Restaurant, Amsterdam - Jan de Wit (verhuizing)
Air Republic, Cadzand – Alex Buiten en Sergio Herman
Fitzgerald, Rotterdam, Remco Kuijpers (chef) en Danny Gonzalez (eigenaar)
Vista, Willemstad, Henrie van der Heijden

Het totale overzicht van de Michelinsterren van 2018.

Ster verlies in 2018

Den Haag - HanTing Cuisine
Hardenberg/Heemse - De Bokkepruik
Rotterdam - Wereldmuseum (bedrijfsbeëindiging)
Wageningen - O Mundo (chefswisel/nieuwe eigenaar)

6.59 uur

Michelin presenteert de rode gids voor Nederland vandaag – maandag 17 december 2018 – voor het vierde jaar op rij in Amsterdam, in het De la Mar Theater. Chefs kunnen zich vanaf 10 uur melden waarna de ceremonie om 11 uur start. De eindtijd is 12.30 uur. Daarna is er tot 14 uur een ‘cocktail’.

Misset Horeca heeft na afloop van de presentatie tijd gereserveerd om in gesprek te gaan met hoofdinspecteur Werner Loens. Normaal gesproken gaan we altijd goed voorbereid een interview in, maar nu hangen de vragen volledig af van de mutaties in de gids.